سراج اندیشه

«محمدرضا ستوده‌نیا» قاری و استاد قرائت قرآن کریم در گفت‌وگو با خبرنگار قرآنی باشگاه خبری فارس «توانا»، در رابطه با ملاحظات ‌آموزش عمومی قرآن کریم،‌گفت: نخستین قدم در این امر این است که، از روش آموزش پیامبر اکرم(ص) استفاده کنیم.

وی با اشاره به اینکه رسول اکرم(ص) قرآن را بدون هیچ امکاناتی به مخاطبان خود که عمدتا افراد فاقد سواد، علم و فرهنگ بودند آموزش داد، افزود: روش ایشان مبتنی است بر روش اقراء به معنی خواندن و تعلیم شفاهی قرآن کریم.

ستوده‌نیا در ادامه با بیان اینکه امروزه روش‌های متعددی برای آموزش قرآن کریم به کار می‌رود که نه تنها منجر به تسهیل در آموزش قرآن نشده است، افزود: این روش‌ها با به وجود آوردن مشقاتی اقبال به آموختن قرآن کریم در سطح مدارس را کاهش داده و سبب پیشرفت نیز نشده است.

*«اقرآء» و «عرضه» شیوه آموختن قرآن توسط پیامبر اسلام (ص)

ستوده‌نیا عدم رضایت‌مندی متخصصان از سطوح عمومی تلاوت در کشور را، نتیجه دوری از روش «اقرآء» دانست و عنوان کرد: آموزش به روش‌های مکتوب و یا روش‌های دیگری در کشور انجام می‌شود در حالی که روش «اقرآء» روش ساده‌ای است.

وی در توضیح روش «اقرآء» با اشاره به اینکه در روش «اقرآء» استاد آیات را شمرده و کوتاه به صورت آموزشی برای قرآن‌آموز می‌خواند و قرآن آموز موظف است آیات را تکرار کند، افزود: این خواندن‌ها و تکرارها به دفعات زیاد تکرار می‌شود و تا زمان یادگیری این آیات، آیات بعدی آموزش داده نمی‌شود.

ستوده‌نیا در این باره افزود: از یکی از اصحاب رسول‌خدا (ص) روایت است که وقتی سوره‌ای نازل می‌شد پیامبر پنج آیه یا 10 آیه را تکرار و آموزش می‌دادند و سپس مفاهیم و تفسیر آن را می‌فرمودند.

وی مرحله بعدی آموزش عمومی قرآن کریم را «عرضه» معرفی کرد و عنوان کرد: قرآن آموز، آیات فراگرفته را برای استاد می‌خواند و استاد تایید و یا تصحیح می‌کند؛ گاهی اوقات حفاظ به دلیل عرضه نکردن، کلمه و یا آیه‌ای را به اشتباه حفظ کرده‌اند.

وی افزود: اگر روش اقراء و عرضه عملی شود، آموزش قرآن کریم بدون نیاز به تکنولوژی و هزینه‌های اضافی در کشور پیشرفت خواهد کرد.

این قاری قرآن، بهترین زمان فراگیری قرآن کریم را مقطع ابتدایی دانست و گفت: اگر این آموزش با «اقرآء» و «عرضه» و با آموزش‌ سوره‌های کوچک قرآن کریم صورت گیرد در یک مدت 6 ماهه این آموزش عملی خواهد بود.

ستوده‌نیا بها دادن به معلم قرآن را از موارد مهم در آموزش قرآن کریم در آموزش و پرورش دانست و بیان کرد: معلم قرآن باید مانند سایر معلمان مدرسه از ارزش ویژه‌ای برخوردار باشد؛ نه اینکه معلمی را که در سایر امور ضعف دارد معلم دینی یا قرآن کنند.

وی افزود: آموزش و پرورش از معلمان قرآن پشتیبانی و از لحاظ‌ مادی، حقوقی و شخصیتی به آنها ارزش قائل شود تا در ذهن دانش‌آموزان شخصیت مطلوبی از آنها شکل گیرد.

این استاد دانشگاه همچنین با تأکید بر اینکه معلمان قرآن باید از بین افراد با شخصیت و با ثبات انتخاب شوند، افزود: انتخاب معلم قرآن با شخصیت ضعیف، تأثیرات سوئی خواهد داشت.

ستوده‌نیا در ادامه بیان ویژگی معلمان قرآن گفت: معلمان قرآن باید افرادی خلاق، پیشرفته، خوش سیما، خوش‌رو و دارای بیان زیبا و حافظ یا قاری قرآن کریم باشند زیرا صوت زیبا موجب جذب دانش‌آموزان می‌شود.

این قاری ممتاز، هدف آموزش قرآن را یک هدف آرمانی یعنی ساخته شدن انسان دانست و گفت: آموزش و روخوانی ،قرآن اولین پله‌ این هدف است و باید شرایط این آموزش اعم از انتخاب استاد، فضای کلاس و محتوای آموزشی به سوی رسیدن به این اهداف پیش رود.

*آیات موضوعی به دانش‌آموزآن آموخته شود

وی افزود: برای رسیدن به این هدف،‌ باید علاوه بر سوره‌ها، آیاتی با موضوعاتی چون اخلاق خوب، توحید، نبوت و معاد آموزش داده شود.

ستوده‌نیا بهترین نوع قرائت برای حفظ قرآن کریم را ترتیل دانست و گفت: تجربه نشان داده است که ترتیل خوانی یک روش ساده، فراگیر و همگانی است و هدف از آن ایجاد دسترسی همگان برای قرائت قرآن بوده است.

این قاری ممتاز کشور، تاکید روایات بر حفظ و قرائت قرآن کریم را یکسان دانست و بیان کرد: در صدر اسلام و زمانی که روایات از سوی پیامبر اکرم (ص) و معصومان (ع) صادر می‌شد، حفظ و قرائت یکسان بود و همه ابتدا حفظ و بعد تلاوت می‌کردند و همه حافظان، قاری و همه قاریان، حافظ بودند.

*حفظ قرآن کریم از پیش نیازهای قرائت است

ستوده‌نیا در مورد رابطه حفظ و توانایی در قرائت قرآن کریم نیز اظهار داشت: حفظ قرآن کریم از پیش نیازهای قرائت است؛ در کشورهای عربی قاریان حتما باید حافظ نیز باشند اما در ایران این دو رشته از هم جدا شده‌اند که آسیب‌هایی را درپی دارد زیرا قاری زمانی که حافظ باشد بر متن مقدس قرآن کریم تسلط بیشتری دارد و به جنبه‌های معنوی و هنری تلاوت بیشتر خواهد پرداخت.