درس دهم
توبه ، پنجره ی
اشراق
وَ الْحَمْدُ
لِلَّهِ الَّذِي دَلَّنَا عَلَى التَّوْبَةِ الَّتِي لَمْ
نُفِدْهَا إِلَّا مِنْ فَضْلِهِ،
.ستايش براي خداست
كه ما را به راه توبه رهنمون گرديد، و از احسانِ او بود كه ما بدان
راه افتاديم.
فَلَوْ لَمْ
نَعْتَدِدْ مِنْ فَضْلِهِ إِلَّا بِهَا لَقَدْ حَسُنَ بَلَاؤُهُ
عِنْدَنَا،
و اگر از نعمت‌هاي
او به همين يك نعمت بسنده كنيم، ، باز هم نعمت دادنش نيكو، ،
وَ جَلَّ
إِحْسَانُهُ إِلَيْنَا
و احسان او در حق
ما بزرگ ،
وَ جَسُمَ
فَضْلُهُ عَلَيْنَا،
و بخشش او از شمار
بيرون است
فَمَا هَكَذَا
كَانَتْ سُنَّتُهُ فِي التَّوْبَةِ لِمَنْ كَانَ قَبْلَنَا،
آيين خداوندي‌اش
در پذيرش توبه‌ي پيشينيان اين گونه نبود.
لَقَدْ وَضَعَ
عَنَّا مَا لَا طَاقَةَ لَنَا بِهِ،
هر چه را تاب آن
نداشتيم، از عهده‌ي ما برداشت،
وَ لَمْ
يُكَلِّفْنَا إِلَّا وُسْعاً،
و جز به اندازه‌ي
توانمان تكليف نفرمود،
وَ لَمْ
يُجَشِّمْنَا إِلَّا يُسْراً،
و ما را جز به
كارهاي آسان وا نداشت
وَ لَمْ يَدَعْ
لِأَحَدٍ مِنَّا حُجَّةً وَ لَا عُذْراً
و براي هيچ يك از
ما بهانه‌اي باقي نگذاشت.
فَالْهَالِكُ
مِنَّا مَنْ هَلَكَ عَلَيْهِ، وَ السَّعِيدُ مِنَّا مَنْ رَغِبَ
إِلَيْهِ
اينك، از ما
نگون‌بخت آن كس است كه نافرمانيِ خدا كند، و نيك‌بخت آن كس كه به
او روي آورَد.
واژه ها وترکیب ها
لَمْ يُجَشِّمْنَا
: ما را وادار نکرد
رَغِبَ إِلَيْهِ ک
به او روی آورد
پیام ها و نکته ها
1 - دعوت به توبه
از الطاف الهی به بندگان است .
2 - اگر در بین
همه نعمت های الهی تنها خدای متعال بندگان خود را به نعمت توبه
مفتخر می فرمود، برای او كافی و برای احسان او تمام بود.
3 – توبه ایجاد
زمینه شستشوی جان است از چرک گناه که كه دامن پاك انسان را آلوده
كرده است .
4 –اگر توبه نبود
انسان در عذاب جاودانه می ماند و در دنیا نیز موقعیّت ارزشمند
نداشت .
5 – توبه بسان
اكسیری زنگارهای گناه را زدوده و فطرت الهی انسان را متجلّی میکند
.
6 – توبه پنجره
های اشراق را به سوی آدمی میگشاید .
7 - قبول توبه از
جانب خداوند ، اعطای زندگانی دوباره غرق شدگان در باتلاق گناه است
.
8 - پاكیزگی توبه
، در حد طهارت قبل از گناه و عصیان است ؛
9 - طهارت توبه ،
طهارت از خباثت باطنی و قذارت های روحی است .
اشارات :
1 - سبك قانون
گذاری در این آیین مقدس به گونه ای است كه تكالیف در حد توان انسان
می باشد و انجام دستورات آن ساده و آسان است ؛ مثلا در شبانه روز
نماز واجب 17 ركعت است ، روزه در سال فقط یك ماه واجب گشته و حج در
تمام عمر فقط یكبار لازم است ، یُریدُ الله بِكُم الیسر و لا یرید
بِكُم العُسر . (بقره / 185 )خداوند برای شما حکم را آسان خواسته و
تکلیف را مشکل نگرفته است .
2 - در امّت های
سابقث جزای گناهکاران سنگین بود ، فبظلمٍ مِن الذّینَ هادوا
حَرَّمنا علیهم طیّبات اُحِلَّت لهم ( نساء / 160 ): پس به
سبب ظلم یهودیان ، امور پاكیزه ای را كه بر ایشان حلال كرده بودیم
حرام نمودیم .
3 - تکلیف دینی
حتّی کمتر از توان یک انسان معمولی است .از اینرو راه عذر بسته است
.
پرسش :
1 – توبه را تعریف
نمایید .
2 – رابطه ی توبه
و ایجاد امید دوباره را توضیح دهید .
پژوهش :
تبیین مراحل توبه
از دیدگاه امام علی علیه السّلام در نهج البلاغه
برای مطا لعة
اوقات فراغت
با لحظه ی شهید
چمران
ایستاده بود زیر
درخت. خبرآمده بود قرار است شب حمله کنند. آمدم بپرسم چه کار کنیم
. زل زده بود به یک شاخه ی خالی.گفتم « دکتر ، بچه ها می گن دشمن
آماده باش داده.» حتی برنگشت . گفت «عزیز بیا ببین چه قدر زیباست.
» بعد همان طور که چشمش به برگ بود ، گفت « گفتی کِی قراره حمله
کنند؟».
حکایت
بزرگی گفته : مردم
اینچنینت بودند که کارهای خیر می کردند و با کس نمیگفتند . سپس
جنینئ شدند که میگفتند و نمیکردند . و امروز به جایی رسید ه ا ند ،
که نه می کنند و نه می گویند . ( کشکول شیخ بهایی )
پرسش :
1 - چرا خداوند
دعوت به توبه نمود ؟
2 – با توبه چه
طهارتی حاصل میشود ؟
پژوهش :
فلسفه ی توبه در
طی مراحل تکاملی ا نسان
اصلاح الگوی مصرف
از سفارش های
مُفَضّلِ بن عمر ( صاحب توحید مُفَضّل ) به جمعی از شیعیان در فقر
و توانگری میانه رو باشید قسمتی از دنیای خویش را صرف آخرت کنید .
از ابو عبد اللّه صادق آل محمّد شنیدم که فرمود : « از دنیای خویش
برای آن سرای کمک گیرید ، و آنجا را آباد کنید ، بار دوش مردم
نباشید با هر که آمیزش دارید نیکی و خوشرفتاری کنید» .1