لطایف

 1- حمد در آئینه ی حکمت  قرآنی

الحمد لله ربّ العالمین  (حمد جامع ، زیرا کلمة «  العالمین » شامل نظام تکوین و تشریع میشود  )

اَلحمدُ لِلّهِ الَّذ ی  اَنزل علی عبده الکتاب ( کهف / 1 ) ( حمد برای برقراری  نظا م تشریع )

اَلحمدُلِله الذی لَهُ ما فی السّموات و ما فِی الارض ( سبأ  / 1 ) ( حمد برای آفرینش نظام تکوین )

الحمدَلِلّهِ الّذی هدانا لهذا و ماکنّا لنهتهدی لو لا ان هدانا اللّه  (اعراف / 43 )(  حمد برای  نظا م تشریع و  نظام تکوین )

ستایش هر ستایشگری ،  در برابر هر کمالی و جمالی ، در حقیقت حمد خداست  و جز او هیچ کس سزاوار ستایش نیست . خدای سبحان نه تنها یگانه محمود ، که یگانه حامد نیز هست ؛ زیرا حمد حقیقی بدون شناخت ولیِّ نعمت و همة کمالات و نعمتهای او میسور  نیست و غیر خدا چنین شناختی ندارد .  

جز او هیچکس سزاوار ستایش نیست . توفیق حمد و شکر الهی از بزرگترین نعمت های خداوند و به تعبیر امام سجّاد علیه السّلام « فوز و فلاح » است ، : یا مَن ذکرهُ شرفٌ للذاکرین و یا من شکره ُ فوزٌ للشّاکرین  ( صحیفه سجّادیه دعای 11 )

متنعمان برای همیشه از شکر و سپاس این فوز و نعمت عاجزند ؛ زیرا هر حمدی ، حمدِ دیگر و هر شکری لزوم شکر دیگر را در پی دارد .

از این رو خدای متعال در تبیین حکمت لقمان می فرماید : شکر خدا نعمتی است که نصیب شاکر میشود ، همانگونه که زیان کفر کافران دامنگیر خود آنان است :  و لَقد اتینا لقمان الحکمه  ان اشکر لله و من یشکر فانّما یشکر لنفسه و من کفر فان الله غنیٌ حمید  ( لقمان / 12 ) .

    در آئینة قرآن کریم حمد تنها در برابر منعم بودن خداوند نیست ، بلکه همة اسماء و صفات و کلمات تکوینی و تدوینی او را نیز شامل میشود ؛ خواه اثر و مقتضای آن به غیر برسد یا نرسد .

 

 2 -  حمد در آئینه ی عرفان

حمد خداوند بر سه قسم است .

حمد قولی حق ، ا لحمد لله رب العالمین و الله نور السّموات والارض و ... است .

حمد فعلی حق ، اظهار کمالات جمالی و جلالی اوست .

حمد حالی حق تجلیّات اوست و ظهور نور ازلی اش . پس دار وجود یکپارچه دارالحمد است . زیرا دار وجود یا قول اوست یا فعل اوست یا تجلیّات او .

آن کس که زکوی آشناییست             دا ند که متاع ما کجاییست

حمد بندگان نیز  بر سه قسم است :

حمد قولی: ا لحمد لله رب العالمین ، شکرا لله 

حمد فعلی : عبادات ، نماز ، انفاق

حمد حالی : براساس ظرفیّت روح و قلب 1

 

پرسش :

ا – انواع حمد  بندگان را توضیح دهید .

2 – چرا از توصیف خداوند نا توانیم .

 

پژوهش :

چند دعای صحيفه ی سجّاديّه با جملة نورانی « الْحَمْدُ لِلَّه »  آغاز میشود ؟چرا ؟

 

  اوقات فراغت :

 حدیث

امام علی علیه السّلام

فَقدُ البَصَرِ اَهوَنُ مِن فِقدان البَصیره 2

از دست دادن بینایی آسانتر است تا از دست داد ن بینش    

 شعر / غزل

حضرت امام خمینی ( ره )

هر کجا پا بنهی حُسن وی آنجا پیداست        هر کُجا سر بنهی سجده گا ه آن زیباست

همه سر گشته آن زلف چلیپای ویند          در  غم هجر رخش این همه شور و غوغاست

جُمله خوبان بَرِ حُسن تو سجود آورند         این چه رنجی است که گنجینة پیر و برناست

عاشقان سر نشینن جهان قُدسند                  سر فراز آنکه به در گاه جمال تو گداست

فارغ از ما و منست آنکه به کوی تو خزید        غافل از هر دو جهان کی به هوای من وما است ؟

بر کن این خَرقة آلوده و این بت بشکن

به در عشق فرو آ که آن قبله نما است-

 

اصلاح الگوی مصرف

امام علی علیه السّلام :

هیچ شرافتی بر تر از اسلام ، و هیچ عزّتی گرامی تر از تقوا ، و هیچ سنگری نیکو تر از پارسایی و هیچ شفاعت کننده ای کارساز تر از توبه ، و هیچ گنجی بی نیاز کننده تر از قناعت ، و هیچ مالی در فقر زدایی ؛ از بین برنده تر از رضایت داد ن به روزی نیست .

و کسی که به اندازه ی کفایت از زندگی دنیا بر دارد به آسایش دست یا بد ، و آسوده خاطر گردد . در حالی که دنیا پرستی کلید دشواری ، و مرکب رنج و گرفتاری است . و حرص ورزی و خود بزرگ بینی و حسادت عامل بی پروایی در گنا هان است و بدی ، جامع تمام عیب ها است .  3

مقام معظّم رهبری

اسلام عزیز و همه ی عقلای  عالم ، بر این  نکته تأ کید میکنند که مصرف باید مدبّرانه و عاقلانه مدیریّت شود .

این حرکت ، ( اصلاح الگوی مصرف )   گامی اساسی در روند پیشرفت و عدالت است چرا که بیماری اسراف ، از لحاظ اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی ، آسیبها و مشکلات گوناگونی بوجود آورده و آینده کشور را تهدید می کند ( 1/1/88 )


[1]  -   دیار عاشقان تفسیر جامع صحیفه سجّادیّه ، حسین انصاریان ، ج 1 ص 101 – 102 ، چاپ دوّم 72 با تصرّف و تلخیص .
[2]  - غررالحکم ، 6536
[3]  - نهج البلاغه دشتی /حکمت 371