درس اوّل :
بیان مراتب توحید
و تحمید
الْحَمْدُ لِلَّهِ
الْأَوَّلِ بِلَا أَوَّلٍ كَانَ قَبْلَهُ،
حمد و ستایش خدایی
را که اوّل است و پیش از او اوّلی نبود .
وَ الْآخِرِ بِلَا
آخِرٍ يَكُونُ بَعْدَهُ،
و آخر است بی
آنکه بعد از او آخری باشد .
الَّذِي قَصُرَتْ
عَنْ رُؤْيَتِهِ أَبْصَارُ النَّاظِرِينَ،
خدایی که ديده‌ي
بينندگان از ديدنش فرو مانَد،
وَ عَجَزَتْ عَنْ
نَعْتِهِ أَوْهَامُ الْوَاصِفِينَ.
و انديشه‌ي وصف
كنندگان از وصفش عاجز و ناتوان است .
ابْتَدَعَ
بِقُدْرَتِهِ الْخَلْقَ ابْتِدَاعاً،
آفريدگان را به
قدرت خود آفريد (خلقت بی سابقه ) ،
وَ اخْتَرَعَهُمْ
عَلَى مَشِيَّتِهِ اخْتِرَاعاً.
و به خواستِ خويش
بر آنان جامه‌ي هستي پوشيد (خلقت بی نمونه ).
واژه ها و ترکیب
ها
عَنْ نَعْتِهِ :
از وصفش
قَصُرَتْ عَنْ
رُؤْيَتِهِ: فرو ما نده از دیدنش
ابْتِدَاعاً :
ابداعی و بدون سابقه
َمشِيَّتِهِ :
خواست خویش
ترسیم
پیام ها و نکته ها
1 – الحمدلله ،
تعلیم خداوند به ماست تا از عهده ی حمدش بر آییم .
2 – الحمدلله ،
کلمه ی جامعی است که ریشه در معرفت حامد ( امام علیه السّلام )
و قلب پاک و نورانی او دارد .
3 – الحمدلله در
دنیا و بهشت برزبان عاشقان جاریست .
4 - صفت اوّليّت
براى خداوند متعال ( مبدء هر موجودی ) غير از اوّليّت نسبى
است كه قبليت ديگرى را مى پذيرد؛ چرا كه آن اوليت هرگز قبل پذير
نيست .
5 - ديدن ذات خداوند متعال كه آفريدگار همه چيز و خلاّق همه عالم
(از جمله چشم ) است ، محال است ؛ چرا كه علت ، در افق احاطه يا ديد
معلول قرار نمى گيرد.
6 – توصیف کنند
گان
ناتوان تر از آنند كه كمتر وصفى از حقيقت نامحدود و غيرمتناهى
خالق بى همتاى خويش را ارائه كنند؛ زيرا آنچه در احاطه ذهنى مخلوق
درمى آيد محدود است .
ندارد واجب از
ممکن نمونه چگونه داندش آخر چگونه(1)
وصف تو غیب است بر
اهل جهان همچو راز عشق دارم نهان(2)
7 - همه عالم به
طرف كمال مطلق در تكاپو است ؛ گرچه خود نمى داند.
8 - ساختار آفرینش ابداعی و بی سابقه است و این دركوچكترین تا
بزرگ ترین مخلوقات الهی جاری و ساری است .
9 - گذشته از
اصل اعطای وجود به موجودات ، طرز خلقت آنان نیز بی سابقه است .
این مساله آن چنان مهم است كه با هیچ تحقیقی قابل بیان نیست .
اشارات :
حمد عبارتست از
سپاس و ثنای نیک بر بخشنده ای نیکو . الحمدلله یعنی همه ی حمد ها
و ستایش ها برای خداست . و به تعبیر حضرت امام خمینی ، هر چه ستایش
شود ، ستایش اوست و این جلوه خداست که همه ثناها را به خودش جذب
میکند و هیچ ثنایی به غیر او واقع نمیشود ؛ چه ، هر چه هست از اوست
و بشر در اثر حب نفس و خود پرستی ، دچار غرور بی جا میشود و به خود
ستایی می پردازد . در قرآن کریم 17 بار کلمه الحمدلله آمده است .
[1] - گلشن رازَِشبستری
[2] - مثنوی / دفتر پنجم